Khi màn đêm buông xuống sâu hơn, tâm trí tôi lại thường trôi theo những suy tưởng về cách thức mà những giáo huấn từ cách đây hàng ngàn năm, vượt qua bao thăng trầm thời đại, mà vẫn được bảo tồn vẹn nguyên cho chúng ta ngày nay. Nhiều người thường mặc định "Kho Tàng Pháp Bảo" là điều gì đó rất xa vời và lớn lao, giống như một kho tàng khổng lồ chất đầy các tạng kinh điển cổ xưa hay những bản số hóa hiện đại. Tuy nhiên, thực tế tôi lại thấy nó tương đồng với một chiếc mỏ neo tâm linh. Một thực thể giúp tâm thức không bị cuốn phăng đi trước những trào lưu biến đổi hay những lối lý giải "thỏa hiệp" của xã hội hôm nay.
Mình tự hỏi, nếu không có cái kho tàng ấy —không có Tam Tạng Pāḷi, rồi mấy bản Chú giải, Phụ chú giải mà các bậc tiền bối đã dày công giữ gìn— thì có lẽ Phật giáo ngày nay đã trở thành một dạng triết học tâm linh hỗn tạp. Xã hội thường có khuynh hướng làm cho giáo luật trở nên "thoải mái" hơn, cho tương đồng với phong cách sống vội vã ngày nay, song chính sự "đơn giản hóa" cực đoan đó có lúc lại tiêu diệt cái hồn thực sự của Chánh Pháp. Chánh Pháp không mất đi ngay lập tức đâu, mình nghĩ thế. Giá trị của nó cứ thế mờ nhạt và loãng dần theo từng bước tiến của thời gian, cho đến khi mình chẳng còn nhận ra mục tiêu ban đầu là gì nữa.
Có những lúc ngồi lật mấy trang kinh, mình thấy hơi sợ cái trách nhiệm của việc "giữ gìn". Đây không chỉ là việc lưu giữ những cuốn sách sạch sẽ trên giá kệ, mà là website làm sao để những chuẩn mực đó luôn hiện hữu trong tâm thức mình. Kho tàng Pháp Bảo đóng vai trò như một tiêu chuẩn đối chiếu. Trước một quan điểm mới lạ hay một lối thực hành "độc đáo", ta luôn có căn cứ để kiểm chứng. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá nhân hay bị sa lầy vào những kinh nghiệm tạm bợ. Nếu tu theo cảm hứng tùy tiện thì sớm hay muộn cũng sẽ bị lạc lối, đó là bài học mà tôi đã từng phải trả giá không ít lần.
Thật đặc biệt khi biết rằng kho tàng Pháp Bảo này không chỉ dành riêng cho chư Tăng. Là một người cư sĩ, đôi lúc tôi cũng cảm nhận được trách nhiệm của mình đối với giáo pháp. Không phải là đi giảng dạy gì cho ai, mà là học cho đúng, hiểu cho kỹ để không làm sai lệch cái bản chất vốn có. Dường như nếu không được ứng dụng, Pháp Bảo sẽ chỉ còn là một di sản bất động, là những di sản nằm im trong các bộ kinh điển. Chỉ khi mình đem nó ra soi rọi vào mấy cái hành vi, lời nói hay trong những khi nội tâm dậy sóng, thì lúc đó Pháp mới thực sự trở nên sống động.
Khi tưởng nhớ các thế hệ cha ông đã kiên trì truyền tụng, sao chép kinh điển, rồi cẩn trọng kiểm chứng từng ký tự để truyền thừa, tôi thấy mình thật sự hời hợt. Hiện nay mọi giáo điển đều nằm trong tầm tay, chỉ cần một thao tác nhỏ trên thiết bị điện tử, nhưng chính sự "sẵn có" này đôi khi lại làm ta mất đi sự trân trọng cần thiết. Bảo tồn Chánh Pháp nghe thì cao siêu, nhưng chắc nó bắt đầu từ việc mình chịu khó ngồi xuống, nghiền ngẫm một đoạn kinh văn thật kỹ, rồi tự vấn về nếp sống của bản thân. Chẳng cần gì hào nhoáng, chỉ cần sự thành thật với chính mình là đủ rồi.
Không gian bên ngoài thật tĩnh lặng, có lẽ đã đến lúc tôi nên kết thúc những suy tư này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ có hành giả là cứ mải miết theo đuổi những thứ viển vông mà quên đi cái gốc rễ ngay tại hiện tại. Có lẽ cái sự im lặng này mới là lúc Pháp dễ thấm vào lòng nhất.